یارانه صادراتی؛ افزایش صادرات یا فرصت برای سودجویی؟

به گفته یک اقتصاددان در ایران ، گسترش صادرات برای کشورهای در حال توسعه از اهمیت زیادی برخوردار است. زیرا به آنها کمک می کند تا به بازارهای جهانی برسند و سود خود را در ارزهای خارجی افزایش دهند. یارانه های صادرات یکی از رایج ترین سیاست ها برای افزایش حجم صادرات است. این مزایا ، به ویژه برای محصولات کشاورزی ، برای اهداف مانند تنظیم بازار محلی ، حمایت از کشاورزان و تأمین امنیت غذایی ارائه شده است. در کشور ما ، توسعه صادرات همیشه نگرانی های سیاست گذار بوده است و یارانه های صادراتی برای محصولاتی مانند سیب زمینی و لبنیات به عنوان یکی از ابزارهای پشتیبانی در سالهای اخیر استفاده شده است.

به عنوان مثال ، پشتیبانی از صادرات سیب زمینی در سال دوم مشاهده شد و در سال دوم این سیاست برای برخی از محصولات لبنی اعمال شد. این سیاست ها همچنین می تواند به تنظیم بازار محلی و همچنین تقویت انگیزه های تولید کنندگان برای صادرات کمک کند. اما همیشه در مورد توانایی این مزایا برای دستیابی به اهداف آنها و اینکه آیا این امر در عمل افزایش یافته است ، وجود دارد.

محمد فیسال ، استادیار اقتصاد در دانشگاه فناوری شریف ، به همراه یکی از همکارانش ، جستجوی تأثیر یارانه های صادراتی بر اندازه و قیمت صادرات کشاورزی را انجام داد. در این مطالعه ، که بر محصولات سیب زمینی و برخی از محصولات لبنی متمرکز است ، محققان سعی کردند به مسئله چگونگی تأثیر مزایای صادرات بر وزن و قیمت محصولات صادراتی پاسخ دهند.

روش این مطالعه بر اساس داده های صادرات فصلی از 1 تا 2 سال انجام شده است. محققان تأثیر مزایا را با استفاده از یک مدل تحلیلی به نام “تیم های اختلاف” بررسی می کنند. به این ترتیب ، تغییرات در صادرات کالاهای پشتیبانی شده توسط کالاهای غیر بهبود یافته با تعریف دقیق اثرات سیاست های پشتیبانی مقایسه می شود.

نتایج این مطالعه نشان می دهد که یارانه های صادراتی وزن صادرات سیب زمینی را افزایش داده است. همچنین مشخص شده است که این مزایا منجر به کاهش رشد نرخ صادرات می شود ، به این معنی که بخشی از حمایت برای مصرف کنندگان خارجی به پایان رسیده است. در مورد محصولات لبنی ، تأثیر یارانه ها معمولاً در صادرات شیر ​​شیر و سایر محصولات لبنی تحت تأثیر قرار نمی گیرد.

بخش دیگری از این مطالعه نشان داد که برنامه صادرات محصولات پشتیبانی شده تغییر کرده است. به عبارت دیگر ، برخی از صادرکنندگان سعی کردند با تغییر زمان صادرات از این مزایا استفاده کنند. این نشان می دهد که بخشی از افزایش صادرات در طول مطالعه با کاهش صادرات در دوره های قبل از اورژین جبران شده است.

نتایج این مطالعه از اهمیت زیادی برخوردار است ، زیرا نشان می دهد که سیاست های پشتیبانی شده ممکن است به اهداف کوتاه مدت خود برسند ، اما در دراز مدت تأثیر پایدار بر ظرفیت صادرات ندارد. در مورد شیر خشک ، مشخص شد که یارانه ها به جای ایجاد قابلیت های تولید جدید ، عرضه بین بازارهای محلی و خارجی را تغییر داده اند. این نتایج اهمیت برنامه ریزی دقیق را در استفاده از منابع مالی برای حمایت از صادرات روشن می کند.

سرانجام ، افزایش صادرات پایدار نیاز به تمرکز بر بهره وری و افزایش محصولات ویژگی نسبی دارد. سیاست های پشتیبانی شده ، علاوه بر پشتیبانی کوتاه از تولید کنندگان ، باید قابلیت های جدید تولید و صادرات را تدوین کنند.

این مطالعه در مجله “تحقیق و سیاست اقتصادی” منتشر شده است که وابسته به وزارت امور اقتصادی ، دارایی و انجمن اقتصادی اسلامی در ایران است. نتایج این مطالعه می تواند راهنمایی برای سیاست های اقتصادی برای طراحی سیاست های حمایتی آنها برای داشتن اثرات مثبت ، طولانی مدت و افزایش بهره وری باشد.