تحولات جمعیتی و آینده بازار کار ایران

به گفته اقتصاددان ایران ، اقتصاد ایران تغییر می کند و این تغییرات مستقیماً بر بازار کار تأثیر می گذارد. در پنج سال گذشته ، بازار کار ایران همیشه با بیکاری روبرو بوده است. به عنوان مثال ، در سال دوم ، جمعیت فعال این کشور حدود 5 میلیون نفر بود که از این تعداد 1.5 میلیون نفر شاغل و 1.5 میلیون نفر از آنها بیکار بودند. این تعداد حاکی از نرخ بیکاری در حدود 2 درصد از آن سال است. اما آینده چگونه خواهد بود؟ انتظارات نشان می دهد که ترکیب جمعیتی ایران در حال تغییر است و این تغییر ممکن است باعث ایجاد تغییرات اساسی در بازار کار شود.

یکی از مهمترین عواملی که بر اشتغال تأثیر می گذارد ، رشد جمعیت و تشکیل سن است. در حال حاضر ، اکثر نیروی کار ایران نسل جوان است ، اما در آینده نرخ رشد جمعیت کاهش می یابد و ترکیب سنی جامعه تغییر خواهد کرد. به همین دلیل ، یکی از اصلی ترین سؤالات این است که آیا عرضه نیروی کار ، یعنی تعداد افراد آماده است -در نیازهای بازار آینده با مردم روبرو خواهد شد. مطالعه این موضوع حائز اهمیت است ، زیرا هرگونه عدم تعادل بین عرضه و تقاضا برای اشتغال می تواند تأثیر عمیقی بر اقتصاد کشور داشته باشد.

در همین راستا ، تیمی از دانشمندان دانشگاه اسلامی ، فیروزکوه ، به رهبری صالح قاویدل ، تا سال پنجم جستجو برای تغییرات و تقاضای اشتغال در ایران انجام داده اند. در این مطالعه ، من سعی کردم شکاف احتمالی بین تعداد افراد آماده کار و نیازهای بازار کار آینده را پیش بینی کنم.

برای انجام این تحقیق ، محققان از یک روش علمی به نام “مدل هنگ” برای قدردانی از جمعیت سن کار (از 1 تا دو سال) استفاده کردند. آنها ابتدا انتظار داشتند که با در نظر گرفتن باروری و میزان مشارکت در کار و رشد اقتصادی ، جمعیت ایران در آینده باشد. پس از آن ، با استفاده از داده های تاریخی در مورد اشتغال و رشد اقتصادی ، آنها دو سناریو را برای آینده بازار کار ترسیم کرده اند: یک سناریوی بدبین با رشد اقتصادی 2 ٪ و سناریوی واقع گرایانه با 3.5 درصد رشد اقتصادی سالانه. این سناریوها به محققان این امکان را می دهد تا میزان عرضه و تقاضای نیروی کار را تا سال دوم تخمین بزنند.

نتایج نشان می دهد که تا سال 3 هنوز بیکاری در کشور وجود دارد ، اما این روند کاهش می یابد. امسال ، عرض و تقاضا برای نیروی کار برابر است و از آن زمان ، روند جدید شروع به کمبود نیروی کار ایران خواهد کرد.

انتظار می رود تقاضا برای نیروی کار در سال حدود 5 میلیون نفر باشد ، در حالی که تعداد نیروی کار در همان سال حدود 5 میلیون تخمین زده می شود. یعنی بازار کار ایران در آن زمان با کمبود 5 میلیون نفر روبرو خواهد شد. این نتایج نشان می دهد که سیاست گذاران اکنون باید در مورد راه های جبران این کمبود فکر کنند.

به گفته محققان ، سه راه حل اصلی برای این چالش وجود دارد. اول ، افزایش بهره وری نیروی کار با بهبود آموزش ، افزایش مهارت ها و استفاده از فناوری های پیشرفته مانند روبات ها و هوش مصنوعی. دوم ، جذابیت کارگران خارجی ، دقیقاً همانطور که بسیاری از کشورها از این روش برای جبران منابع انسانی خود استفاده می کنند. سوم ، افزایش نرخ مشارکت اقتصادی زنان ، زیرا میزان مشارکت زنان در ایران بسیار پایین تر از میانگین جهانی است و می تواند به افزایش تأمین نیروی کار مورد نیاز کمک کند.

اهمیت این مطالعه در این واقعیت نهفته است که بر خلاف احساس صحیح بیکاری پایدار در ایران ، نشان می دهد که در آینده غیر مقیم ، مشکل اصلی بازار کار بیکاری نخواهد بود بلکه عدم اشتغال است. با توجه به اینکه نرخ رشد جمعیت در حال کاهش است و انتظار می رود ایران تا سال فقط 5 میلیون نفر را افزایش دهد ، این ممکن است به یک چالش بزرگ اقتصادی تبدیل شود. بنابراین ، سیاست های آموزشی ، اقتصادی و اجتماعی باید به گونه ای سازماندهی شود که بتواند این تغییرات را مدیریت کند.

مقاله تحقیقات علمی حاصل از این مطالعه در مجله تحقیقات اقتصادی (توسعه و توسعه پایدار) ، وابسته به دانشگاه Tarbiat Modarres منتشر شده است.